कोभिड केही होइन भन्ने र गलत प्रक्षेपणको आतंक

A+ A A-

दृष्टान्त– १

युरोप, अमेरिका र अस्ट्रेलियाका केही शहरमा कोरोना केही होइन भन्दै मानिस सडकमा उत्रिरहेका छन् । ‘नो मास्क, नो लकडाउन, नो पीसीआर’ भन्दै विरोध प्रदर्शनको क्रम बढ्दो छ । यसको असर नेपालमा पनि परेको छ । कोरोना हाउगुजी हो । विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लूएचओ) ले मेडिकल माफियासँग मिलेर गलत वर्गीकरण गरेको भन्दै केही मानिस बोल्न थालेका छन् ।

दृष्टान्त– २

अर्को, अक्सफोर्ड पोलेसी म्यानेजमेन्टले डिसेम्बरसम्म नेपालमा ८१ प्रतिशत मानिसमा संक्रमण देखिने प्रक्षेपण गरेको थियो । जसमा ४९ हजार २ सयको मृत्यु हुने उसको प्रक्षेपण थियो । तर, अक्सफोर्ड पोलेसीले गरेको प्रक्षेपण असफल भयो । नेपालमा दैनिक १ हजारको हाराहारीमा मात्र संक्रमित देखिएका छन् ।

दृष्टान्त– ३

सरकारले सुरुमा नेपालमा बढीमा २ हजार संक्रमित पुग्ने प्रक्षेपण गरेको थियो । २ हजार संक्रमित पुग्दा थेग्न नसक्ने भएकाले स्वास्थ्य संकटकाल लगाउनुपर्ने निष्कर्ष निकालिएको थियो । अर्काे प्रक्षेपणमा २ भदौसम्म सक्रिय संक्रमितको संख्या कम्तीमा ३९ हजार र बढीमा ५० हजार पुग्ने अनुमान गरियाे । भदौ अन्तिमसम्म संक्रमितको संख्या १ लाख पुग्ने भनिएकाे थियो । सरकारको यो प्रक्षेपण पनि गलत सावित भयो ।

२५ भदौसम्मको सरकारी तथ्यांकअनुसार नेपालमा संक्रमितको संख्या ४९ हजार २ सय १९ पुगेको छ । जसमा एक्टिभ संक्रमितको संख्या १५ हजार २५ छ । ३३ हजार ८ सय ८२ जना निको भएर घर फर्किएका छन् । ३ सय १२ जनाको मृत्यु भएको छ । यो तथ्यांक कुनै पनि प्रक्षेपणसँग मेल खाँदैन ।

जनतालाई दिग्भ्रमित बनाइयो

कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) केही होइन भन्ने समूह र अर्को गलत प्रक्षेपणले खराब स्थिति आउन सक्ने विज्ञहरू औंल्याउँछन् । ‘एक समूहले कोरोना केही होइन भनेर दिग्भ्रमित बनाएको छ । अर्को समूह गलत प्रक्षेपण गरेर जनतालाई आतंकित बनाउँछ,’ जनस्वास्थ्यविद् डा. शरद वन्त भन्छन्, ‘आतंक र दिग्भ्रमका बीचमा कसरी काम गर्ने ? कतिले कोभिडलाई महामारी होइन, मास्कले झन् रोगी बनाउँछ, अक्सिजन रोक्छ भन्ने तर्क गरेका छन् । दुवै समूहका मनगढन्ते कुराले स्थिति झन् बिग्रन्छ ।’

कोभिड केही होइन भन्ने तर्क नै गलत रहेको उनी बताउँछन् । यस्ता गलत सन्देश प्रवाह गर्दा जोखिम बढ्ने तर संक्रमणबाट बच्न अपनाउनुपर्ने सुरक्षा प्रावधानलाई खुकुलो बनाउने र आमजनताको व्यवहारमा आएको परिवर्तनलाई बिगार्ने उनी बताउँछन् ।

उनले भने, ‘तथ्यहीन कुराको पछाडि लाग्नु हुन्न । खोपका लागि हजारौँ वैज्ञानिक जुटेका छन् । यो एउटा देशको मात्र विषय होइन । भ्रम छर्दा आमनागरिकमा अन्योल हुन्छ ।’

कोभिड केही होइन भन्नेहरूलाई विकल्पसहित आउन उनले चुनौती दिए । ‘कोभिड केही होइन भन्ने हो भने समाधानको विकल्पसहित आउनुपर्छ । नत्र कोभिड केही होइन भनेर बोल्न मिल्दैन । कोरोनासँग कसैले आत्मसमर्पण गरेको छैन । हामी सबै लडिरहेका छौँ । लापरबाहीले समस्या मात्र ल्याउँछ,’ उनले भने ।

गलत प्रक्षेपणको आतंकले आममानिस र नीतिगत तहमा ठूलो असर पर्ने डा. वन्त बताउँछन् । ‘प्रत्येक दिन ४०–४५ हजार संक्रमित हुन्छन्, ५०औँ हजार मर्छन् भनेर प्रक्षेपण गरिएको छ,’ उनले भने, 'नेपालमा दैनिक १ हजारको हाराहारीमा संक्रमित देखिएको छ । अब प्रक्षेपण गर्नेले १ हजार गलत भन्नु पर्‍यो । कि हाम्रो प्रक्षेपण गलत थियो भन्नुपर्‍यो । प्रक्षेपणका आधारमा नीति, योजना र संरचना तयार गर्ने हो । गलत प्रक्षेपणले रोकथाम र नियन्णमा असर गर्ने उनी बताउँछन् ।

नियन्त्रण गरेकाले प्रक्षेपणभन्दा न्यून संक्रमण : सरकार

कोरोना नियन्त्रण गरेकाले प्रक्षेपण गरेभन्दा कम संक्रमित भएको सरकारी दाबी छ । ‘नियन्त्रण गरेकाले प्रक्षेपणभन्दा न्यून संक्रमित भएका हुन्,’ स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयका प्रवक्ता डा. जागेश्वर गौतमले भने, ‘हामीले २ भदौसम्म ३९ हजार संक्रमित पुग्ने भनेका थियौँ । नेपालीले राम्रोसँग मास्क लगाए । सरकारले लकडाउन गर्‍यो । नाकामा कडाइ गर्‍यौँ । बाहिरबाट आएकालाई क्वारेन्टाइनमा राख्यौँ । त्यसैले २ भदौमा ११/१२ हजारमा सीमित राख्यौँ । संक्रमित धेरै हुन दिएनौँ ।’

कोभिड केही होइन भन्नेलाई कारबाही

सरकारले कोभिड केही होइन भन्दै अफवाह फैलाउनेलाई कारबाही गर्ने भएको छ । ‘अफवाह फैलाउनेका विषयमा मन्त्रालयमा छलफल भइरहेको छ,’ सरकारका कोभिड फोकल पर्सन महेन्द्र श्रेष्ठले भने, ‘अफवाह फैलाउनेलाई कारबाही गर्नुको विकल्प छैन । अफवाहका कारण भोलि संक्रमण बढ्यो र मान्छे मरे भने को जिम्मेवार हुने ?’

भेन्टिलेटरको अभाव हुन थालेको छ । अस्पतालमा बिरामी भरिएका छन् । सर्वसाधारणले स्वास्थ्य सावधानी र अनुशासन पालना गरे धेरै हदसम्म महामारी फैलिन कम हुने श्रेष्ठ बताउँछन् ।

नागरिक अभियानकाे खाँचाे

डा. वन्त दुवै अन्योलबाट जनतालाई मुक्त बनाउन नागरिक अभियानकाे खाँचाे रहेकाे औँल्याउँछन् ।कोरोनाका कारण जनजीवनमा परेको समस्यालाई राज्यले सम्बोधन गर्नुपर्नेमा उनको जोड छ । ‘नागरिकलाई भ्रममा पार्नु हुँदैन । एचआईभीको विभेद हटाउन वर्षौं संघर्ष गर्नुपर्‍यो । कोरोना संक्रमित भेदभावमा परेका छन् । त्यसविरुद्ध पनि नागरिक अभियान चाहिएकाे छ,’ उनले भने ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, भदौ २५, २०७७ २१:१२