तरकारी, फलफूल र अन्न किन्न दैनिक बाहिरिन्छ ४० करोड रुपैयाँ

A+ A A-

नेपाल राष्ट्र बैंकको नेपालको वैदेशिक व्यापार प्रवृत्ति २०७६ अनुसार २०३० को दशकमा नेपालको कुल गार्हस्थ्य उत्पादन जीडीपीको १३ प्रतिशत सीमामा रहेको थियो । आर्थिक वर्ष २०७५/७६ मा अहिलेसम्मकै उच्चविन्दु जीडीपीको अनुपातमा ४१ प्रतिशत पुग्यो । भलै गत आर्थिक वर्ष २०७६/७७ मा भने केही घटेको छ ।

आर्थिक वर्ष २०७३/७४ र २०७५/७६ मा व्यापार घाटा अधिक बढ्नुको कारण थियो निर्माण सामग्री बढ्दो आयात, यही समयमा मेसनरी पाटपुर्जा र औद्योगिक सामानको आयात पनि बढी नै भयो ।

निर्माण र औधोगिक वस्तुको आयात जसले पूर्वाधार निर्माण र दिगो विकासमा समेत सहयोग पुग्ने अपेक्षा गरिएको थियो । तर, यी सामग्रीको आयात गत आर्थिक वर्षमा घट्यो, चालू आर्थिक वर्षको पहिलो महिना पनि न्यून छ ।

नेपाल आफैँ निर्यात गर्न सक्ने क्षमता राख्ने कृषि उपजको आयात भने गत वर्ष पनि अधिक बढ्यो । चालू आर्थिक वर्षको पहिलो महिना पनि बढेको देखिएको छ ।

भन्सार विभागको तथ्यांकअनुसार चालू आर्थिक वर्षको पहिलो महिनामा करिब १२ अर्ब रुपैयाँ बराबरको रकम फलफूल, तरकारी र अन्न किन्नको लागि विदेश पठाइएको छ । यस तथ्यांकले दिनको ४० करोड रुपैयाँ बराबरको खाद्यन्न (अन्न, तरकारी र फलफूल) किन्न विदेश गएको देखाउँछ ।

लकडाउनको अवधि होस्, किन नहोस् निषेधाज्ञाको समय, धेरै वस्तुको आयात घटेर पनि यस्तो वस्तुको आयात बढेको देखिएको छ । बरु, नेपाली वस्तुले मूल्य नपाएर बारीमा कुहिएको गुनासो किसानको छ ।

भन्सार विभागको तथ्यांकअनुसार चालू आर्थिक वर्षको पहिलो महिनामा ३ अर्ब ३० करोड २४ लाख रुपैयाँको यस्तो तरकारी आयात भएको छ । आर्थिक वर्ष २०७५/७६ को तुलनामा ४ अर्ब रुपैयाँले गत आर्थिक वर्ष २०७६/७६ मा तरकारीको आयात बढेको थियो ।

गत वर्ष मासिक औषत साढे २ अर्ब रुपैयाँको तरकारी आयात भएको थियो । अझ साउनमा अन्य अन्य महिनाको तुलना न्यून तरकारी आयात हुने गर्छ ।

चालू आर्थिक वर्षको पहिलो महिना अन्न र फलपूलको आयात पनि बढेको छ । पहिलो महिनामा ६ अर्ब ६२ करोड रुपैयाँको अन्न आयात भएको छ भने १ अर्ब ६८ करोड रुपैयाँको फलफूल आयात भएको छ ।

आर्थिक वर्ष २०७६/७७ मा अघिल्लो आर्थिक वर्षको तुलनामा २ खर्ब बढीले वस्तु आयाता घट्दा खाद्यन्न, फलफूल र तरकारी सबैको आयात बढ्यो । यसले निरन्तर अत्यावश्‍यक वस्तुमा परनिर्भरता बढाउँदै लगेको देखिन्छ ।

प्रमुख अन्नवाली तरकारी तथा माछामा आत्मनिर्भर हुने लक्ष्य नेपालको दशक पहिलेदेखिकै हो । पछिल्लोपटक वर्तमान सरकारले २ वर्षअघि आगामी ५ वर्षभित्र खाद्यान्न तरकारी तथा फलफूलमा करिब आत्मनिभर्र हुने लक्ष्य निर्धारण गरेको थियो । तर, आयातको प्रवृति यस्तो देखिँदैन ।

विगत हेर्नेहो भने केही आशलाग्दो छ । व्यापार तथा निकासी प्रवर्धन केन्द्रको अभिलेखअनुसार सन् १९७० को दशकमा नेपालले धेरै अन्नवाली निर्यात गर्थ्यो । आयातको तुलनामा निर्यात बढी थियो ।

पछिल्ला वर्षमा अधिक आयात हुने धान र चामल १९७० को दशकमा निर्यात गर्ने राष्ट्रमा नेपालमा विश्‍वको चौथो ठूलो राष्ट्रमा परेको थियो ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, भदौ १४, २०७७ ०१:५९