डाक्टर र नर्स नै संक्रमित, अब कसले उपचार गर्ने ?

A+ A A-

त्रिभुवन विश्वविद्यालय शिक्षण अस्पताल महाराजगञ्जमा ७० जना स्वास्थ्यकर्मीमा कोरोना संक्रमण देखिएको छ । अस्पतालका कोभिड- १९ प्रमुख डा. सन्तकुमार दासका अनुसार नर्सको ग्रुपबाट संक्रमण फैलिएको हो ।

३-४ वटा क्लस्टरमा संक्रमण

‘नर्सको ग्रुपबाट फैलिएको हो । संक्रमण ३-४ वटा क्लस्टरमा देखिएको छ’ऽ उनले भने, ‘नर्सको चिया/खाजा खाने कोठाबाट सरेको देखिन्छ ।’

एउटै कोठामा सबैले खाना/खाजा खाएकाले संक्रमण फैलिएको उनले बताए । ‘भेन्टिलेसन पनि नभएको कोठामा चिया/खाजा खाने गरेको र खाने समयमा मास्क नलगाएकाले पनि धेरैलाई सरेको हो’, डा. दासले भने, ‘अहिले ग्रुपमा चिया/खाजा खान रोक लगाएका छौँ । एक/एक जना गरेर खान भनिएको छ ।’

१३ जना डाक्टर संक्रमित

७० जना संक्रमित स्वास्थ्यकर्मीमध्ये १३ जना डाक्टर छन् । ‘डाक्टरको पनि इमर्जेन्सीको क्लस्टरमा देखिएको छ,’ उनले भने, ‘अहिले नियन्त्रण गरिसकेका छौँ । कोही संक्रमितलाई घरमा र कोहीलाई अस्पतालको आइसोलेसनमा राखेका छौँ ।’

देशभर ४ सय स्वास्थ्यकर्मी संक्रमित

त्रिवि शिक्षण अस्पतालमा मात्र होइन, अन्य अस्पतालका स्वास्थ्यकर्मीमा पनि कोरोना संक्रमण देखिएको छ । इपिडिमियोलोजी तथा सरुवा रोग नियन्त्रण महाशाखाका अनुसार देशभर ४ सयको हाराहारीमा स्वास्थ्यर्कीमा संक्रमण देखिएको छ ।

स्वास्थ्यकर्मी नै संक्रमित भएपछि बिरामीको उपचार कसले गर्ने ? स्वास्थ्यकर्मीलाई नजोगाउने हो भने भोलि भयावह अवस्था आउने विज्ञहरू बताउँछन् ।

अस्पताल नै बन्द गर्नुपर्ने स्थिति आउँछ

इपिडिमियोलोजी तथा सरुवा रोग नियन्त्रण महाशाखाका पूर्वनिर्देशक डा. बाबुराम मरासिनीले १० चैतभन्दा अगाडिको जसरी नै अस्पताल सञ्चालन गरे भोलि बन्द गर्नुपर्ने स्थिति आउने बताए । ‘१० चैतभन्दा अगाडिको जसरी अस्पताल चलाए बन्द गरे हुन्छ’, उनले भने, ‘अहिलेसम्म पनि स्वास्थ्य सेवामा परिवर्तन गरिएको छैन । ह्वात्तै बन्द गर्ने र ह्वात्तै खोल्ने मात्र हो ? स्वास्थ्य सेवामा सुधार खोइ ?’

अस्पतालमा कोटा सिस्टम गर्नुपर्छ

डा. मरासिनीले अस्पतालहरूले कोटा सिस्टममा काम गर्नुपर्ने बताए ।

‘बिहान टिकट काट्ने । डाक्टर, नर्सलाई पनि बोलाउने । सबैलाई एकै पटक होइन, कोटा सिस्टममा बोलाउनुपर्छ । बिरामीलाई पनि कोटा सिस्टम राख्नुपर्छ । इमर्जेन्सीका बिरामीलाई तत्काल हेर्ने सिस्टम बनाएर अस्पताल व्यवस्थित गर्नुपर्छ’, उनले भने ।

अस्पताललाई धौधौ पर्छ

शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पतालका प्रवक्ता डा. अनुप बाँस्तोलाले स्वास्थ्यकर्मीलाई नजोगाए भोलि अस्पताललाई धौधौ पर्ने बताए । ‘यो समयमा अस्पताललाई व्यवस्थित बनाउनुपर्छ । यदि स्वाथ्यकर्मीलाई सुरक्षित नराख्ने हो भने भोलिका दिनमा अस्पतालमा धौधौ पर्न सक्छ । स्वास्थ्यकर्मीलाई जोगाउन क्लिनिक र रोगग्रस्त क्षेत्रबाट आएकालाई व्यवस्थित गर्नुपर्छ । अस्पतालको संरचनामा सुधार, अक्सिजनको व्यवस्था, स्वास्थ्यकर्मीलाई तालिमको व्यवस्था गर्नुपर्छ ।’

कोभिड र ननकोभिड अस्पताल आवश्यक

कोभिड र ननकोभिड बिरामी एकै ठाउँमा राख्दा स्वास्थ्यकर्मी र बिरामीमा कोरोना संक्रमणको जोखिम हुने विज्ञहरू बताउँछन् । स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले हरेक अस्पतालले बेड संख्याको २० प्रतिशत कोभिड- १९ का बिरामीको उपचारका लागि छुट्याउनुपर्ने प्रावधान बनाएको छ । त्यस्तै, मेडिकल कलेजले ३३ प्रतिशत आइसोलेसन बेडका लागि छुट्याउनुपर्ने भनेको छ ।

योसँगै स्वास्थ्यकर्मीमा कोरोना संक्रमण झन् बढ्ने खतरा रहेकाले कोभिड र ननकोभिड अस्पताल छुट्टाछुट्टै हुनुपर्ने डाक्टरहरूको भनाइ छ ।

‘कोभिड अस्पताल छुट्टै हुनुपर्छ । जनरलमा पनि कोभिडका बिरामीलाई राखियाे भने भोलि डाक्टर/नर्स कोही पनि रहँदैनन्’, डा. मरासिनीले भने, ‘इटालीमा जनरल अस्पतालमा कोरोनाका बिरामी राख्दा संक्रमित पनि बढे । डाक्टर र नर्सको पनि मृत्यु भयो । त्यो गल्ती यहाँ गरिनुहुँदैन ।’

इटालीबाट पाठ सिकौँ

जनस्वास्थ्यविज्ञ डा. रवीन्द्र पाण्डेले इटालीको जस्तो गल्ती गर्न नहुने बताए । ‘एउटै अस्पतालमा कोभिड र ननकोभिडका बिरामी राख्नुहुँदैन । एउटा बिरामीबाट अर्कोमा, एउटा भिजिटरबाट अर्को भिजिटरमा र डाक्टर नर्समा पनि सर्ने जोखिम हुन्छ’, उनले भने, ‘सबैलाई एउटैमा राख्दा इटालीमा धेरै क्षति भयो । त्यहाँबाट नेपालले पाठ सिक्नुपर्छ ।’

कोभिड र ननकोभिड अस्पताल छुट्याऔँ

डा. पाण्डेले कोभिड र ननकोभिड अस्पताल छुट्याएर उपचार गर्नुपर्ने बताए । ‘काठामाडौंमा दुईवटा ठूला मेडिकल कलेज, दुईवटा ठूला अस्पताल गरेर ६ वटा कोरोनाका लागि छुट्याऔँ । भ्यालीबाहिर जिल्लामा पनि छुट्याएर उपचार गर्नुपर्छ । यसबाट कोरोनाको उपचार गर्ने जनशक्ति राखिन्छ’, उनले भने, ‘हरेक जनशक्तिलाई २ हप्ता काम गराउने र २ हप्ता क्वारेन्टाइमा राख्नुपर्छ । स्वास्थ्यकर्मी बचाउनलाई अस्पताल छुट्याउनुपर्छ ।’

आईसीयू, अक्सिजन र भेन्टिलेटर आवश्यक

कोभिड अस्पताल छुट्टै भएपछि आईसीयू, भेन्टिलेटर राख्न र पीसीआर विधिबाट परीक्षण गर्न सजिलो हुने उनले बताए । ‘कोभिड र ननकोभिड अस्पताल हुँदा अन्य रोगका बिरामीले पनि सेवा पाउँछन् । मातृ मृत्युदर पनि हुन पाएन’, उनले भने ।

प्लाज्मा बैंक

डा. पाण्डेले प्लाज्मा बैंक स्थापना गर्नुपर्ने बताए । ‘अहिले चिनेकोबाट प्लाज्मा झिकिएको छ । कसैको कोही नचिनेको पनि हुन सक्छ । भोलि समस्या आउँछ । जटिल बिरामीको उपचार गर्न प्लाज्मा बैंकको स्थापना गर्नुपर्छ’, उनले भने ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, भदौ ५, २०७७ २२:५०