अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारमा २० प्रतिशतले कमी, ३ खर्ब ५ अर्ब रुपैयाँको भन्सार राजस्व

अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारमा २० प्रतिशतले कमी, ३ खर्ब ५ अर्ब रुपैयाँको भन्सार राजस्व

A+ A A-

गत आर्थिक वर्ष (आव) २०७६/०७७ मा नेपालको अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारमा उल्लेख्य कमी आएको छ । नेपालको अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारमा निर्यातको मात्रा अत्यन्तै कम अर्थात् जम्मा ६ प्रतिशत छ । आयातको वृद्धिदर भने उच्च गतिमा बढ्दै गएको थियो ।

भन्सार विभागको तथ्याङ्कअनुसार पछिल्लो १० वर्षदेखि आयात व्यापार अपवादबाहेक १० प्रतिशतले बढ्दै आएकाेमा गत आवमा भने उल्लेख्य कमी आएको देखिएको छ । आव २०७५/०७६ मा सरकारले अन्तर्राष्ट्रिय आयात व्यापार १४ खर्ब १८ अर्ब रूपैयाँभन्दा बढीको गरेको थियो । भन्सार विभागको प्रारम्भिक अनुमानअनुसार यस वर्ष अन्तर्राष्ट्रिय आयात व्यापार करिब ११ खर्ब ३६ अर्ब रूपैयाँ छ ।

'पूर्ण विवरण तयार गर्न बाँकी छ । प्रारम्भिक विवरणलाई हेर्दा आयात व्यापार २० प्रतिशतजतिले कमी आएको देखिन्छ', भन्सार विभागका महानिर्देशक सुमन दाहालले भने ।

अघिल्लो आव २०७५/०७६ लाई आधार मान्दा यस वर्ष आयात व्यापार २ खर्ब ८३ अर्ब रूपैयाँले कमी आएको देखिएको छ । निर्यात व्यापार भने उस्तै नै रहेको विभागको तथ्याङ्क छ । आव २०७५/०७६ मा ९७ अर्ब १० करोड रूपैयाँको नेपाली सामान विदेशी बजारमा पुगेको थियो ।

असारमा लगातार कमी आयात व्यापार

आव २०७४/०७५ सम्म औसत आयात व्यापारको तुलनामा असारमा १५ प्रतिशतसम्म बढी हुने गरेको भन्सार विभागको तथ्याङ्कले देखाउँछ । तर, यसपछिका २ आर्थिक वर्षमा भने लगातार कमी आएको छ ।

आव २०७५/०७६ मा औसत १ खर्ब ३८ अर्ब रूपैयाँको आयात व्यापार भएकोमा असारमा १ खर्ब १८ अर्ब रूपैयाँको मात्र भएको थियो । गत आवमा २० प्रतिशतले व्यापार ह्रास आउँदा पनि औसत व्यापार भने ९४ अर्ब रूपैयाँ थियो । तर, असार महिनामा भने जम्मा ३६ अर्ब रूपैयाँको व्यापार भएको देखिएको छ ।

असारमा आर्थिक गितिविधिहरू चलायमान भए पनि आयातको परिमाण भने बढ्न नसकेको भन्सार विभागको तथ्याङ्कले देखाएको छ । जेठसम्म ११ खर्ब रुपैयाँभन्दा बढीको आयात व्यापार भएकोमा असारको आयातपछि ११ खर्ब ३६ अर्ब रूपैयाँ मात्र पुगेको छ ।

भन्सार राजस्व १६ प्रतिशतले घट्यो, लक्ष्यको ६४ प्रतिशत मात्र प्राप्ति

गत आवका लागि राजस्व विभागले पाएको राजस्व लक्ष्य ४ खर्ब ७३ अर्ब रूपैयाँको हो । आव २०७५/०७६ को राजस्व प्राप्ति ३ खर्ब ६२ अर्ब रूपैयाँको तुलनामा ३० प्रतिशतले भन्सार राजस्व वृद्धिको लक्ष्य राखिएको थियो । ३० प्रतिशत भन्सार राजस्व वृद्धिका लागि करिब २५ प्रतिशत आयातित व्यापार अर्थात् कम्तीमा पनि १७ खर्ब रूपैयाँको आयात व्यापारको अनुमान गरिएको थियो । अनुमानित आयात व्यापारको तुलनामा ५ खर्ब रुपैयाँभन्दा पनि बढी कम देखिएको छ ।

गत आवको तुलनामा २ खर्ब ८३ अर्ब रूपैयाँले आयात व्यापार घट्दा भन्सार राजस्व १६ प्रतिशत अर्थात् ५७ अर्ब रूपैयाँले कमी आएको छ । १ खर्ब १३ अर्ब रूपैयाँ भन्सार राजस्व वृद्धिको लक्ष्य राखेको अर्थ मन्त्रालयले ५७ अर्ब कमी भन्सार राजस्व मात्र प्राप्त गरेको छ ।

अझै गाह्रो छ व्यापार वृद्धि

गत वर्षको व्यापार परिमाण र औसत हुने व्यापार वृद्धिका दृष्टिकोणले दैनिक आयात व्यापार ७ अर्ब रूपैयाँको हुनुपर्ने भन्सार विभागका महानिर्देशक दाहालको तर्क छ । तर, पछिल्ला महिनाहरूमा अधिकतम ५ अर्ब रूपैयाँको मात्र आयात व्यापार भएको छ ।

'विगतमा भन्सार अवरोधका कारण व्यापार कम भएको होइन, माग न्यून भएर त्यसको परिणाम आयात कम भएको हो', महानिर्देशक दाहाल भन्छन्, 'एलसीहरू खुलेको अवस्था छैन, कोभिडको असर कहिलेसम्म देखिने हो, यसले गर्दा अझै अन्योल नै छ ।'

लक्ष्य राखेको क्षेत्रमा घट्दैन आयात

सरकारले माछा, मासु, तरकारी, खाद्यान्नलगायतका क्षेत्रमा आत्मनिर्भर हुँदै व्यापार सन्तुलन मिलाउने लक्ष्य राखेको छ । तर, यी क्षेत्रमा भने प्रत्येक वर्ष आयातको परिणाम बढ्दै गएको देखिएको छ । तर, पुँजी निर्माणमा तथा पूर्वाधार विकासमा सहयोग पुग्ने वस्तुको आयातमा भने गत आवमा उल्लेख्य कमी आएको छ । यसले आगामी दिनको उत्पादनमा समेत असर पार्ने विश्‍लेषकहरू बताउँछन् ।

अर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडाले पनि पूर्वाधार क्षेत्र तथा मेसिनरी पार्टपुर्जामा हुने वृद्धिले आत्मनिर्भर हुने बाटो अवलम्बन गर्ने बताएका छन् ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, साउन २, २०७७ १०:००