मण्डेकाजीकाे अन्तरकथा : सुत्केरी श्रीमती र छोरी छोडेर ट्रेनिङ गर्दाको प्रतिफल

मण्डेकाजीकाे अन्तरकथा : सुत्केरी श्रीमती र छोरी छोडेर ट्रेनिङ गर्दाको प्रतिफल

A+ A A-

मण्डेकाजी श्रेष्ठले घरेलु भूमिमा आयोजित १३औं सागमा नेपाललाई पहिलो स्वर्ण जिताए । पुरुष एकल कातामा प्रथम हुँदै नेपालका लागि स्वर्णको खाता खोलेका उनले पुरुष टिम कातातर्फ अर्को स्वर्ण जिताए । उनले एकै दिन नेपाललाई दुई स्वर्ण जित्दै करातेमा दीपक श्रेष्ठको सागमा दुई स्वर्ण जित्ने कीर्तिमान पनि बराबरी गरेका छन् ।

मण्डेकाजीका लागि प्रतियोगिताको नतिजा जति सुखद रह्यो, खेल जीवनको यात्रा भने त्यति सुखद रहेन । २०५१ देखि करातेमा निरन्तर सक्रिय उनले यो मीठो क्षण अनुभूत गर्न थुप्रै तीता पलबाट गुज्रनुपरेको छ ।

उनी आफ्नो जिन्दगीको सबैभन्दा दुःखको क्षण ११औं साग रहेको बताउँछन् । सन् २०१० मा ढाकामा भएको ११औं सागमा सहभागी हुन उनी बंगलादेश पुगेका थिए । तर, आयोजक कमिटीले उनी सहभागी हुन गएको खेल नै रद्द गरिदियो । उनीसहित पाँच जना नेपाली खेलाडी त्यसबेला आँखाभरि आँसु लिएर फर्किएका थिए ।

अहिले पनि त्यो पल सम्झिँदा उनको अनुहार निन्याउरो हुन्छ । शायद त्यसबेला खेल रद्द नभएको भए मण्डेकाजीले नेपाललाई स्वर्ण दिलाउन २०१९ पर्खिनुपर्ने थिएन । तर पनि उनले हरेस खाएनन् । इख लिएर १३औं सागको तयारी निरन्तर गरिनै रहे ।

उनी करातेको दुईवटा स्पर्धामा छनोट भएका थिए । उनको लक्ष्य दुईवटै स्पर्धामा स्वर्ण जित्नु थियो । दीपक श्रेष्ठ र गंगाराम महर्जनको प्रशिक्षणमा उनी रातदिन नभनी डटेर लागे । जब प्रशिक्षण सुरु भयो, त्यही बेला उनकी छोरी हिमानीको पनि जन्म भयो ।

उनी कहिलेकाहीँ महिनामा एक–दुई पटक मात्र आफ्नी छोरी र श्रीमतीलाई भेट्न जान पाउँथे । त्यो पनि केवल एकाध घण्टाका लागि मात्र । मन मारेर प्रशिक्षणमा फर्किन्थे मण्डेकाजी । केही महिना त हो, त्यसपछि छोरी र श्रीमतीसँगै हुन्छु भनेर आफैंलाई सम्झाउँदै ट्रेनिङ गर्थे ।

सागको तयारीका क्रममा उनले न त आफ्नी भर्खर जन्मिएकी छोरीको स्याहार गर्न पाए, न त सुत्केरी श्रीमतीलाई अप्ठ्याराेमा साथ दिन सके । उनी विचलित भएनन् । स्वर्ण जित्ने दृढ संकल्प गरेका थिए उनले । १२औं सागमा आँशु खसाउँदै फर्किएको पनि बिर्सिएका थिएनन् उनले ।

उनको खेल जीवनलाई परिवारले धेरै सहयोग गरेको छ । श्रीमती उषा गुरुङ श्रेष्ठले सुत्केरी अवस्थामा पनि सधैं ट्रेनिङलाई निरन्तरता दिन हौसला दिइरहिन् । उषाले आफ्नो सहजताभन्दा मण्डेकाजीको सपनालाई महत्त्व दिइन् । त्यसलाई पाउन सधैं प्रेरित गरिरहिन् ।

श्रीमतीले साथ दिए पनि उनलाई उमेर बढी भयो, खेल्न सक्दैन भनेर हतोत्साहित गरिन्थ्यो । तर, उनले हरेस खाएनन् । आफ्नो इच्छाशक्ति, श्रीमती र परिवारको साथ तथा प्रशिक्षकद्वयको हौसलाले उनको हिम्मत टुट्न दिएन ।

हुन पनि उनले कराते खेल्न थालेको २५ वर्ष भयो । उनको उमेर तुलनात्मक रूपमा बढी भएको उनी पनि स्वीकार्छन् । तर, उनको उमेर मात्र होइन हिम्मत, हौसला र इच्छाशक्ति पनि अरुको भन्दा बढी नै छ । त्यसैले त नेपाललाई एकै दिनमा दोहोरो स्वर्ण जिताए ।

करातेका कीर्तिमानी खेलाडी र अहिले उनका प्रशिक्षक दीपक श्रेष्ठले पनि उनलाई सधैं आफ्नो रेकर्ड तोड्न हौस्याइरहन्थे । त्यही हौसलासहित तयारी गर्दा उनले २० वर्षपछि पुरुष एकल कातामा नेपाललाई स्वर्ण दिलाए । दीपकले करातेमा दुईवटा स्वर्ण जितेर कीर्तिमान राखेका छन् । दीपककै प्रेरणामा मण्डेकाजीले उनकै रेकर्ड बराबरी गरे ।

‘मैले दुईवटा संस्करणमा दुई स्वर्ण जितेको थिएँ । मन्डेले एकै संस्करणमा दुईवटा स्वर्ण जिते । कीर्तिमान त बराबरी गरे तर उपलब्धी मेरोभन्दा ठूलो हो । उसको प्रदर्शन र जीतले म एकदमै गौरवान्वित छु,’ दीपक श्रेष्ठले मण्डेकाजीको तारिफ गर्दै भने ।

यसअघि नेपालले काठमाडौंमै भएको आठाैं सागमा यो विधामा स्वर्ण जितेको थियो । २० वर्षअघि एकल कातामा नेपाललाई स्वर्ण जिताउने गंगाराम महर्जन अहिले मण्डेकाजीका प्रशिक्षक पनि हुन् । लेजेन्ड प्रशिक्षकद्वयको प्रशिक्षणमा उनले खारिएको प्रदर्शन गर्दै २ स्वर्ण जित्न सफल भए ।

पहिलेभन्दा आजकल खेलाडीलाई राम्रो प्रशिक्षण र डाइट दिइएकाले पनि पदक जित्न सम्भव भएको मण्डेकाजीले बताए । करातेमा नेपालको सबैभन्दा ठूलो प्रतिस्पर्धी पाकिस्तान हो । आठौं सागपछि पाकिस्तानले अग्रगामी छलाङ मार्दै गयो भने गुणस्तरीय पूर्वाधार, प्रशिक्षण र डाइटको अभावमा नेपालको स्तर खस्किँदै गएको थियो ।

तर, यसपटक व्यवस्थापन उत्कृष्ट रहेको बताउँछन् मण्डेकाजी । ‘पहिले ट्रेनिङ ठीकै हुन्थ्यो, डाइट कामचलाउ किसिमको मात्र दिइन्थ्यो । यसपटक सबै थोकको राम्रो व्यवस्थापन भएको छ । त्यसका लागि सरकारलार्ई धन्यवाद दिनैपर्छ,’ उनले शिलापत्रलाई भने ।

दोहोरो स्वर्ण जितेपछि मण्डेकाजीलाई अहिले भ्याई नभ्याई छ । बधाई दिनेको ओइरो छ । उनी मुसुक्क हाँस्दै सबैलाई धन्यवाद भन्नमै ब्यस्त छन् । दोस्रो स्वर्ण जितेपछि उनलाई बधाई दिन उनकै श्रीमतीले पनि थुप्रै बेर कुर्नुपरेको थियो ।

खेलाडी देशका गहना हुन् । मण्डेकाजी श्रीमान् त उषाकै हुन् तर राष्ट्रिय खेलाडी भएकाे नाताले साझा सम्पत्ति हुन् । त्यो उषाले पनि राम्रोसँग बुझेकी छिन् । त्यसैले धैर्यताका साथ उनी ५ महिनाकी छोरी बोकेर उभिइरहिन् ।

निकै बेरपछि बल्ल उषाले मण्डेकाजीसम्म पुग्न पाइन् । ‘यो छोरी मेरा लागि निकै लक्की छे । यो जन्मिनेबित्तिक्कै मैले ट्रेनिङ सुरु गरेको, आज दुईवटा स्वर्ण जितें,’ छोरीलाई बोक्दै उनले भने ।

उषा आफ्ना श्रीमानको सफलतामा धेरै बाेल्न सकिरहेकी थिइनन् । खुशीका आँशु थाम्दै थिइन् शायद । उनले गरेको त्याग श्रीमानले खेर जान दिएनन् । घरपरिवार नभनी देशका लागि खेल्ने खेलाडीकी श्रीमतीलाई योभन्दा खुशीको कुरा अरु के नै होला र ?

उनी सागको तयारीमा यति केन्द्रित थिए कि उनले त्यसपछिको योजना नै बनाउन भ्याएका रहेनछन् ।

‘उमेर त बढ्दै छ, तर अझै केही समय खेल्छु होला । तत्कालको केही योजना बनाइसकेको छुइनँ । तर जब खेल्न छोड्छु, त्यसपछि चाहिँ प्रशिक्षक बन्ने सोच छ । अहिले खेलाडी भएर देशलाई स्वर्ण पदक जिताएँ, पछि प्रशिक्षक भएर जिताउने हो,’ उनको आवाजमा दृढ संकल्पको आभाष हुन्थ्यो ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, मंसिर १६, २०७६ १८:५८