नेपालमा क्रिश्चियन साम्राज्यवादको ताण्डव

A+ A A-

सामान्यतया हिन्दु, मुसलमान, शिखहरू आफ्नो धर्म मान्नमै सीमित छन् । उनीहरू चुपचाप आफ्नो धर्म मान्दै आएका छन् । धर्म निरपेक्षताको अर्थ पनि त्यही हो । तर, क्रिश्चियनहरू विश्वव्यापी रूपमा धर्म मान्न मात्रै होइन, व्यापक रूपमा फैलाउनमा समेत ठूलो मात्रामा शक्ति, पैसा र हतियार प्रयोग गरिरहेका छन् ।

नेपालमा सुकुम्बासी, गरिब, दलित, जनजाति बस्तीहरूमा क्रिश्चियन साम्राज्यवादले ठूलो संख्यामा चिलहरू पठाएको छ र तिनीहरूले ती बस्तीमा निरन्तर धर्मको शिकार गरिरहेका छन् । क्रिश्चियन साम्राज्यवादकै कारण नेपालमा धार्मिक सहिष्णुता खल्बलिँदै गएको छ ।

धर्म परिवर्तनले हजारौं वर्षदेखि चलिआएका सामाजिक मूल्यमान्यता, संस्कार र सांस्कृतिक धरातलका साथै नेपाली जनताको जीवनशैली र रहनसहनसँग मेल खाँदैन । जबर्जस्ती धर्म परिवर्तनले नेपालको परम्परागत धर्मसंस्कृति, रहनसन, रीतिरिवाजमाथि बलात्कार गरिरहेको छ ।

नेपालमा जुनजुन धर्म मान्ने मान्छेहरू छन्, तिनीहरूलाई स्वतन्त्रतापूर्वक आफ्नो धर्म मान्न, धार्मिक सामाजिक कार्यमा संलग्न हुन पूर्ण अधिकार दिइनुपर्दछ । तर, धर्म परिवर्तनलाई कडाइपूर्वक रोक लगाइनुपर्दछ ।

इसाई धर्मका व्यापारीहरूले शिक्षा र स्वास्थ्यको आवरणमा नेपालमा धर्मान्तरण गरेको पाइन्छ । समयक्रममा त्यसले फराकिलो रूप लिँदै गयो । भूकम्प गएपछि क्रिश्चियन साम्राज्यवादका लागि नेपाल स्वर्णभूमिजस्तै बनेको छ । पैसा लिएर आउने विदेशीहरूबाट नेपालको राजनीतिमा समेत सहयोग लिइएको छ ।

क्रिश्चियनमार्फत् जनतालाई धर्मान्तरण गराउने, आफूले राजनीतिक फाइदा लिने र पश्चिमा मुलुकमा आफ्नो प्रचार कार्यलाई व्यापक बनाउने काम तत्कालीन माओवादीले गरेको थियो । माओवादीहरूले एकातिर मन्दिरहरू भत्काउने र अर्कातिर चर्चहरू निर्माणका लागि वातावरण बनाउने काम गरे । बाहुनहरूका टुप्पी काट्ने, किरियापुत्रीहरूलाई किरिया गर्न नदिने गरेका माओवादीहरूले क्रिश्चियन धर्म प्रचारलाई भने रोक लगाएका थिएनन् ।

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले गैंडालाई ‘राइनो’ भन्नु आवश्यक छैन भन्छन् तर आफ्नो नाम खड्खप्रसाद ओली नलेखेर केपी शर्मा ओली लेख्छन् । ठीक त्यसैगरी केपी ओलीले नेपाल ऋषिमुनिहरूको ज्ञानभूमि, तपोभूमि भन्दै आएका छन् तर एसिया प्यासिफिक सम्मेलनको आवरणमा क्रिश्चियन धर्मको फैलावटमा सम्पूर्ण राज्यशक्तिको दुरुपयोग गरेको धेरै समय भएको छैन ।

मनोवैज्ञानिक रूपमा कथित् एसिया प्यासिफिक सम्मेलनले हिन्दु धर्मावलम्बीहरूमा ठूलो असर पुग्यो । राज्यको सम्पूर्ण स्रोतसाधन खर्च गरेर सम्मेलन आयोजना गरिनु कुनै पनि हिसाबले सही काम थिएन ।

धर्म परिवर्तनले फैलाएको उत्तेजना

नेपालको संविधानको धारा ४ मा धर्मनिरपेक्ष भन्नाले सनातनदेखि चलिआएको धर्मसंस्कृतिको संरक्षणलगायत धार्मिक सांस्कृतिक स्वतन्त्रता सम्झनुपर्दछ भनेर स्पष्टिकण दिइएको छ । तर, व्यवहारमा धर्म निरपेक्षता भनेको धर्म परिवर्तन हो भन्ने भएको छ ।

क्रिश्चियनहरूले धर्म परिवर्तनका क्रममा आफ्नो धर्मको प्रचार मात्रै गर्दैनन् कि बौद्ध र हिन्दु धर्मको व्यापक विरोधसमेत गर्ने गर्दछन् । उनीहरूले बौद्ध र हिन्दुहरूलाई ‘सैतान’ भन्ने गर्दछन् ।

नेपालमा व्यापक मात्रामा भइरहेको धर्म परिवर्तनले मूलतः हिन्दुहरूलाई उत्तेजित बनाएको छ । धर्म निरपेक्षता ल्याइनुको प्रमुख उद्देश्य क्रिश्चियन धर्म परिवर्तनका लागि रहेछ भन्ने बुझाइ हिन्दु धर्मका विद्वान्, अगुवा र सर्वसाधारणमा समेत रहेको छ ।

व्यवहारमा त्यस्तै देखिएको पनि छ । मूलतः हिन्दु धर्म मान्ने दलितहरू र बौद्ध धर्म मान्ने गरिब तामाङ र किराँत धर्म मान्ने राई, लिम्बूहरूलाई धर्म परिवर्तन गराएर तिनीहरूका मौलिक धर्म संस्कार र संस्कृतिमाथि हमला गरिएको छ । चेपाङ बस्तीका परम्परागत पूजाआजाहरू समाप्त भएका छन् भने तिनीहरूका सदियौंदेखिका मन्दिरहरू प्रयोगहीन भएर भत्किइसकेका छन् । बढ्दो धर्म परिवर्तनले हिन्दुहरूलाई उत्तेजित बनाएको त छ नै, नेपालमा रहेका कैयौं मुस्लिम संघसंस्थाहरूले समेत हिन्दु राष्ट्रको वकालत गरिरहेका छन् ।

धर्म परिवर्तनलाई कारण देखाएर राजावादी, प्रतिगामी र चरम हिन्दुवादी शक्तिहरूले देशलाई हिन्दु राज्य घोषणा गराउने र राजतन्त्र पुनस्र्थापना गर्नका लागि ठूला प्रयत्नहरू भइरहेका छन् । देशलाई पुनः हिन्दु राज्य बनाइनु भनेको प्रतिगमन हो ।

राज्यलाई धर्मबाट अलग गराइनुपर्दछ र धर्मलाई व्यक्तिको निजी स्वतन्त्रता र अधिकार बनाइनुपर्दछ । धर्म परिवर्तनका कारण भइरहेका उत्तेजना, हिन्दु राज्य र राजतन्त्र फर्काउने षड्यन्त्रलाई निस्तेज पार्नका लागि पनि कडाइपूर्वक धर्म परिवर्तनलाई रोक्नुपर्ने आवश्यकता छ । धर्म परिवर्तन गराएर हिन्दुवादी र प्रतिगामीहरूलाई टाउको उठाउने मौका दिइनु हुँदैन ।

दलितहरूमाथि हमला

दलितहरूलाई ठूलो मात्रामा धर्म परिवर्तन गराइएको छ । दलितहरूलाई आर्थिक आश्वासन दिएरसमेत धर्म परिवर्तन गराइएको छ । हिन्दु धर्ममा छुवाछुत गरिएकाले उनीहरू धर्म परिवर्तनमा आकर्षित भएको भनिए पनि धर्म परिवर्तन एउटा ठूलो गुरुयोजनाअनुसार नै भइरहेको छ ।

दलितहरूमाथि अब दुई प्रकारको विभेद भइरहेको छ । एकातिर हिन्दु उच्च जातिहरूले उनीहरूलाई छुवाछुत गरिरहेका छन्, अर्कातिर उनीहरूले समाजमा रहिआएको धार्मिक व्यवहारबाट अलग भइसकेपछि त्यसले उनीहरूको सामाजिक धार्मिक व्यवहारमा नयाँ समस्या सृजना गरेको छ ।

धर्म परिवर्तन गरेर छुवाछुत हट्छ भन्नु नै मुर्खतापूर्ण सोचाइ हो । थोरै मात्रामा रहेका क्रिश्चियनहरूको बीचमा मात्रै छुवाछुत नभएका कारणले छुवाछुत हट्ने होइन । त्यसो त अहिले पनि सम्पूर्ण हिन्दुहरूमा छुवाछुत छैन । सार्वजनिक रूपमा त यो धेरै मात्रामा हटिसकेको छ । छुवाछुतलाई पूर्ण रूपमा निर्मूल पार्नुपर्दछ । तर, धर्म परिवर्तन गराएर छुवाछुत हटेर जाने होइन भन्ने कुरामा प्रष्ट पनि हुनुपर्दछ ।

दलितहरूमा रहेको कमजोर चेतनास्तर र छुवाछुतबाट क्रिश्चियनहरूले जुन फाइदा लिइरहेका छन्, त्यसले दलित समुदायलाई नै घाटा पु¥याएको छ । किनभने उनीहरूले दलितहरूको फाइदाका लागि धर्म परिवर्तन गराएका होइनन्, आफ्नो स्वार्थका लागि गरेका हुन् ।

झनै रोचक पक्ष त के छ भने गरिब दलितहरूलाई धर्म परिवर्तन गराएर पास्टर वा उच्च तहमा जाने र त्यसबाट फाइदा लिनेहरू ठूलो संख्यामा बाहुन क्षत्रीहरू नै छन् । चर्चका प्रमुखहरू उच्च जात भनिएका बाहुन क्षत्रीहरू छन् ।

देश विदेशमा उनीहरूकै सम्पर्क छ । उनीहरूकै हालीमुहाली छ । यसरी हिन्दु धर्ममा रहेर मात्रै होइन, क्रिश्चियन धर्म अँगालेर पनि उच्च जातिकै मान्छेहरूले दलित जातिका मान्छेहरूमाथि धार्मिक शोषण गरेका छन् ।

राजनीतिमा क्रिश्चियन प्रभाव

क्रिश्चियन साम्राज्यवादको प्रभाव नेपालको राजनीतिमा ठूलो मात्रामा परेको छ । संविधान निर्माणका क्रममा अमेरिकी र यूरोपियन देशहरूले धर्म परिवर्तनको प्रावधान राख्न दबाब दिएका थिए । पैसाको आडमा भइरहेको धर्म परिवर्तनमा पश्चिमा देशहरूको ठूलो सहयोग रहेको छ । त्यो संविधानविरुद्धको कार्य हुँदाहुँदै पनि देशको राजनीतिक तहले केही गर्न सकेको छैन ।

धर्मकै बलमा समानुपातिक चुनावबाट २ पटक संविधानसभामा एकनाथ ढकालले चुनाव जितेका थिए । धर्म परिवर्तन गराउँदै हिँडेका विदेशीहरूलाई प्रहरीले पक्राउ गरेपछि पश्चिमा मुलुकहरूले धेरै चासो व्यक्त गरेका छन् । उनीहरूले सरकारसँग पटकपटक धर्म परिवर्तन गर्न पाउनुपर्ने माग राखिरहेका छन् ।

देशमा व्यापक मात्रामा धर्म परिवर्तन भइरहँदा संसदमा समेत कुरा उठ्न सकेको छैन । देशको संसद्, सरकार र राजनीतिक तह क्रिश्चियन साम्राज्यवादसँग नतमस्तक देखिएको छ ।

जनताको भावनाविपरीत, जबर्जस्ती, पैसाको आडमा देशव्यापी धर्म परिवर्तन भइरहँदा संसद् र सरकारले नजरअन्दाज गर्नु उनीहरूको क्रिश्चियन साम्राज्यवादप्रतिको दब्बु नीति हो । हाम्रो सिङ्गो शासकीय संरचना क्रिश्चियन साम्राज्यवादप्रति नतमस्तक बनेको छ ।

गरिबको सम्पत्तिमाथि कब्जा

शहरमा सुकुम्बासी बस्ती र गाउँमा दलित बस्तीमा धर्म परिवर्तनलाई मुख्य केन्द्रविन्दु बनाइएको छ । त्यहाँ धेरैभन्दा धेरै चर्चहरू खडा गरिएको छ । ती चर्चहरूका लागि कमाइको १० प्रतिशतसम्म ती गरिबहरूबाट संकलन गरिएको छ ।

त्यसले के देखाएको छ भने धर्मको आडमा चर्चले गरिबहरूमाथि चरम शोषण गरेको छ । गरिबहरूको कमाइको १० प्रतिशत कब्जा गरिनु भनेको तिनीहरूलाई झनै गरिब बनाइनु पनि हो ।

चर्चहरूले गरिबहरूको पैसामाथि मात्रै कब्जा जमाएका छैनन् कि उनीहरूको समय पनि बर्बाद गरेका छन् । हरेक शनिबार चर्चमा अनिवार्य जानैपर्ने बाध्यता बनाएका छन् । त्यति मात्रै होइन, व्यक्तिहरूको सामाजिक जीवनलाई चर्चमा कैद बनाइदिएका छन् । चर्चका कारण एकातिर शनिबार कुनै काम गर्ने वातावरण रहन्न भने अर्कातिर त्यही शनिबार आफन्त, इष्टमित्र भेटघाट गर्ने समय कटौती हुन्छ ।

एक दिनको कुरा होइन, सबै शनिबार उनीहरूले त्यसै गर्ने गर्दछन् । स्वेच्छाले चर्च जाने होइन, त्यहाँ जानका लागि अनेक बहानामा बाध्यता सृजना गरिन्छ । चर्चहरूले गरिबहरूको समय नै कब्जा गरेका छन् र उनीहरूको व्यक्तिगत जीवनलाई धेरै हदसम्म अस्तव्यस्त बनाइदिएका छन् । चर्चका ठालूहरूको जीवन समृद्ध बन्दै जाने र गरिबहरूको जीवन कष्टकर बन्दै जाने कैयौं घटनाक्रमहरूले देखिएको छ ।

अन्धविश्वासको फैलावट

क्रिश्चियन धर्म पनि पूरै अन्धविश्वास मान्ने धर्म हो । त्यो कुनै क्रान्तिकारी धर्म होइन । बरु त्यसले विश्वव्यापी रूपमा धर्म परिवर्तन गराएर अन्धविश्वासको पनि साम्राज्य फैलाइरहेको छ । एकातिर धर्मको साम्राज्य, अर्कातिर अन्धविश्वासको साम्राज्य फैलाएर क्रिश्चियनहरूले सर्वसाधारण जनतामाथि दोहोरो शोषण र ज्यादती गरेका छन् ।

छुवाछुत सामाजिक अपराधका साथसाथै भयंकर ठूलो सांस्कृतिक समस्या पनि हो । यो सांस्कृतिक समस्या अन्धविश्वासको कारण सृजना भएको छ । अब दलितहरू हिन्दु अन्धविश्वासबाट क्रिश्चियन अन्धविश्वासमा हाम फालेका छन् । जसले कुनै पनि समाधान दिँदैन ।

चर्चहरू अन्धविश्वास फैलाउने माध्यम बनेका छन् । लामो समय बिरामी भएका गरिबहरूलाई धर्म परिवर्तन गरेमा यशुले निको पार्ने दबाबमूलक आश्वासन दिएर धर्म परिवर्तन गराइएको छ । अन्धविश्वासका धेरै तरिकाहरू सिकाउने गरिन्छ । हिन्दु अन्धविश्वासबाट पीडित मानिसहरू क्रिश्चियन अन्धविश्वासमा फसेका छन् ।

पश्चिमा मुलुकमा क्रिश्चियन धर्म धेरै मानिन्छ र त्यहाँ नै स्वास्थ्य उपचारसम्बन्धी धेरै आविष्कारहरू भएका छन् । औषधि र उपकरणका लागि पश्चिमा मुलुकहरूले ठूलो लगानी गरेका छन् र त्यहाँ अत्याधुनिक अस्पतालहरू छन् ।

चिकिस्ता क्षेत्रमा पश्चिमा देशहरूले ठूलो प्रगति गरेका छन् । तर, नेपालमा त्यसको ठीक उल्टो रोग निको पार्नका लागि धर्म परिवर्तनको दबाब दिइएको छ ।

विश्वविद्यालयसम्म क्रिश्चियन साम्राज्यवाद

दक्षिण कोरियाको क्रिश्चियन संस्था युनिभर्सल पिस फेडरेसनले सरकारको सहआयोजनामा एसिया प्यासिफिक सम्मेलन आयोजना ग¥यो, त्यसमा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीलाई १ करोड रूपैयाँको पुरस्कार दिइयो ।

अर्कातिर दक्षिण कोरियाको इशाई काङ्घम विश्वविद्यालय र त्रिभुवन विश्वविद्यालयबीच कथित् शैक्षिक सहकार्य गर्ने सम्झौता भएको छ । अब नेपालको विश्वविद्यालयमा समेत क्रिश्चियन साम्राज्यवादको प्रवेश भएको छ । कुनै धार्मिक विश्वविद्यालयसँग सहकार्य गर्न त्रिभुवन विश्वविद्यालयलाई आवश्यक थिएन ।

त्रिभुवन विश्वविद्यालय कुनै धार्मिक विश्वविद्यालयसँग सहकार्य गर्ने बाध्यतामा कसरी पुग्यो ? केपी शर्मा ओली त्यसका लागि दोषी छन् । शिक्षाको नाममा हुने सहयोग पनि अब धार्मिक आवरणमा आउन थालेपछि त्यसले विश्वविद्यालयमा ठूलो असर गर्दछ ।

विश्वविद्यालयमा सुरुमा साम्राज्यवादी मुलुकहरूको स्वार्थअनुकूलका कार्यक्रमहरूका लागि पैसा आउँथ्यो भने अब क्रिश्चियन धर्मको स्वार्थअनुकूल पैसा आउने भयो । स्वास्थ्यको क्षेत्रमा मिसनरी अस्पतालमार्फत धर्मका लागि लगानी भइरहेको अवस्थामा अब विश्वविद्यालयमा पनि क्रिश्चियन मिसनरीको प्रवेश भएको छ । विश्वविद्यालयका विद्यार्थीहरूले त्यसको सशक्त प्रतिकार गरिनुपर्दछ ।

धर्मनिरपेक्षताको रक्षा गरौं

संविधानको धारा ४ मा धर्मसम्बन्धी प्रष्ट व्यवस्था छ । उक्त धारामा नेपाल स्वतन्त्र, अविभाज्य, सार्वभौमसत्तासम्पन्न, समावेशी, लोकतन्त्रात्मक, समाजवादउन्मुख राज्य हुने कुरा उल्लेख छ । धर्मनिरपेक्ष भनेको सनातनदेखि चलिआएको धर्मसंस्कृतिको संरक्षणलगायत धार्मिक, सांस्कृतिक स्वतन्त्रता भनेर स्पष्टीकरण दिइएको छ ।

संविधानले नै जबर्जस्ती धर्म परिवर्तन गराउने कार्यलाई अपराध मानेको छ । धर्म परिवर्तन आफैमा अपराध हो । देशमा धर्म परिवर्तन होइन कि धार्मिक सहिष्णुता कायम गरिनुपर्दछ ।

राज्यलाई जुनसुकै धर्मबाट अलग गराउनुपर्दछ । धर्म व्यक्तिको अधिकार र छनोटको विषय हो । हिन्दु धर्म मान्ने धेरै मान्छे भएका कारण हिन्दु राज्य हुनुपर्ने मान्यता सही छैन । देशमा अल्पसंख्यामा रहेका जनता पनि बसोबास गर्दछन् । यसरी बहुसंख्यामा रहेका र अल्पसंख्यामा रहेका सबै जातजाति, धर्म, समुदायको साझा फूलबारीको रूपमा नेपाललाई विकास गरिनुपर्दछ ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, भदौ २६, २०७६ ०२:५९